Protezler, çeşitli nedenlerle kaybedilmiş dişlerin yerine ya da estetik bozuklukların giderilmesi için, kişinin çiğneme, konuşma fonksiyonlarını gerçekleştirebilmesi için yapılan yapay dişlerdir.
Protezde, kaybedilen ağız sağlığı düzeltilir. Bu amaçla yitirilen dudak, yanak desteği, konuşma fonksiyonu, çiğneme fonksiyonu ve estetik görüntü geri kazanılır. Eksik yada harap olmuş dişlerle yaşamak zorunda kalan, gülmeyi unutmuş bireylerin psikolojik açıdan desteklenmesi sağlanır. Protezlerle insanların yaşam kalitesinin yükseltilmesi amaçlanır.
HAREKETLİ PROTEZLER
Ağızda eksik diş sayısı sabit protez yapılamayacak kadar fazla olduğunda veya hiç diş bulunmadığı durumlarda hareketli protezler yapılır. Bu protezler çenelerdeki dişsiz alanlardan (damaklardan) destek olan, çene kemikleri üzerindeki yumuşak dokulara oturan protezlerdir. Bu protezler hasta tarafından takılıp çıkartılabilir.
TOTAL-PARSİYEL PROTEZ TAKILMASINDAN SONRA YAPILMASI GEREKENLER
* Protezlere alışmak uzun sürebilir. Yeni protez ağızda yabancı ve büyük gibi hissedilebilir.
* Özellikle uzun süre dişsizliğe alışmış ve ilk kez protez kullanacak kişilerde alışma süresi daha da uzun olabilir.
* Protezlerde oynamalar olabilir. Bu özellikle alt çenede daha sık görülür.
* Alt proteze alışmak daha zor ve daha çok zaman alır.
* Protez mide bulantısına sebep olabilir. Bu durum bir süre sonra geçecektir.
* Uzun süre devam eden mide bulantısında hekiminize başvurunuz.
a. İlk zamanlar tükürük bezlerinin uyarılmasına bağlı olarak tükürük akışında artış olabilir.
b. Dil hareketleri kısıtlandığı için bazı harfler rahat söylenemeyebilir, konuşma bozuklukları olabilir.Bu zamanla düzelecektir. Yüksek sesle kitap okunmalı, yanlış telaffuz edilen kelimeler tekrarlanmalıdır.
c. Çiğneme güçlüğü çekilebilir. Etkili çiğneme yaklaşık olarak 6-8 haftayı bulabilir.
d. Ön dişlerinizle ısırma esnasında protezler oynayabilir ve yerinden çıkabilir. Mümkün olduğunca ön dişlerle ısırma hareketi yapılmamalıdır.
* Ağız ile oldukça uyumlu protezler bile ilk günler vuruk yapabilir. Buna bağlı olarak ağrılar oluşabilir. Protez takıldıktan sonraki ilk 24 saat içinde bu durum kendini gösterir.
* Hekiminizin kontrolü dışında protezde kesinlikle aşındırma, ilave, tamir gibi işlemler yaptırmayınız.
* Vuruklar alındıktan sonra ve şikayetler geçtikten sonra protez geceleri çıkarılmalıdır. Bu ağız içi dokuların dinlenmesi için çok önemlidir.
* Çıkardığınızda protezleriniz mutlaka su dolu bir kap içinde muhafaza edilmelidir.
* Özel üretilen tablet ve solüsyonlar üretici firmanın talimatına göre kullanılabilir.
* Yapıştırıcı krem veya tozlar proteze alışma sürecinde yeni protezlerde çok kısa süreli, kullanılabilir. Uzun süre kullanımlarda ağızda mantar enfeksiyonu gibi bir takım istenmeyen durumlar görülebilir.
* Protezin ve yapay dişlerin renkleri kullanıma bağlı olarak zamanla değişebilir. Bu durumda hekiminize başvurunuz.
* Her protezinin bir ömrü vardır. Zamanla içinde değişen dokulara bağlı olarak protezin uyumu bozulur ve kullanımı güçleşir. Bu süre ortalama beş yıldır.
HAREKETLİ PROTEZLERİN TEMİZLİĞİ
1. Plak, yiyecek artığı ve tartar oluşumunun önüne geçebilmek için protezlerinizin günlük temizlik ve bakımı önemlidir. Protez altındaki dokunun sağlığının idamesi, enfeksiyonların önüne geçilmesi için düzenli bakım şarttır.
2. Yemeklerden sonra protezinizi suda yıkayarak yiyecek artıklarını uzaklaştırın.
3. Yatmadan önce su, çeşitli diş macunları yada protez bakım ürünleri kullanarak protezinizi fırçalamalısınız. Fırçalama işleminde protez yüzeyine zarar vereceği için aşındırıcı tozlar kullanılmamalıdır. Fırçalama işleminde özel protez fırçaları yada normal diş fırçaları kullanılabilir.
4. Günlük fırçalamayla birlikte özel efervesan protez temizleme tabletleri kullanılarak kimyasal haftalık protez bakımı da yapılmalıdır.
5. Tüm bu bakıma rağmen uzun zaman zarfında protez içine işleyen lekeler ve tartarlar ancak diş doktorunuz tarafından ultrasonik araçlarla temizlenebilir ve protezinizin cilası yenilenir.
6. Protezlerinize ilk günkü haliyle uzun süre kullanabilmeniz için, altı ayda bir düzenli olarak doktorunuzu ziyaret etmeyi unutmayınız.
SABİT PROTEZLER
Ağızda bir veya birden fazla diş kaybı durumunda oluşan boşlukları doldurmak için komşu dişlerden destek alınması esasına dayanan tedavi şeklidir. Yapay dişler, doğal dişlerin üzerine hazırlanan metalden ve porselenden oluşan yapılara tutturulurlar. Yapılabilmesi için komşu dişlerin sağlıklı olması gerekir.
KRON-KÖPRÜ PROTEZ TAKILMASINDAN SONRA YAPILMASI GEREKENLER
1. Dişler kesildikten sonra köprü protezleri takılıncaya kadar ve takıldıktan sonra bir süre ağrı olabilir. Bu süre diş yeni durumuna adapte olana kadar devam edecektir.
2. Dişte oluşan ağrı, ağrı kesici bir ilaçla kontrol altına alınabilir.
3. Protezlere alışmakta zorlanılabilir. İlk günler ağızda büyük bir kalabalık hissedilebilir. Etkin çiğneme yapılamayabilir. Bu sürede sabırlı olunmalıdır.
4. Protezlerin kırılmasını ve zarar görmesini önlemek için sert yiyeceklerden kaçınılmalıdır.
5. Protezlerin temizliği uzun ömürlü olması için önemlidir. Her yemekten sonra doğal dişlerle beraber fırçalanmalı, günde en az bir kere diş ipi ve arayüz fırçası kullanılarak diş ve köprü protez arasında kalan artıklar temizlenmelidir.
6. Her protezin bir ömrü vardır. Zaman içinde değişen dokulara bağlı olarak protezin uyumu bozulur ve kullanımı güçleşir. Bu süre ortalama 5 yıldır.